دو نكته مهم
در اين جا توجّه به دو نكته مهم ، ضرورى است :
1 . آنچه موجب بروز و ظهور آثار ذكر در تخليه و تجليه قلب و رسيدن به معرفت شهودى و محبّت خداست ، تداوم ذكر است ، چنان كه در بسيارى از متونى كه گذشت ، بدان تصريح شده است . ذكرى كه تداوم ندارد و بر قلبْ غلبه نمى كند ، نمى تواند موجب حركت انسان به سوى كمال مطلق باشد .
فقيه و محدّث بزرگ ، ملاّ محسن فيض كاشانى رحمه الله ، در هجدهمين رهنمود از بيست و پنج رهنمودى كه در رساله زاد السالك در پاسخِ نامه يكى از فُضلاى عصر خويش درباره كيفيت سلوك راه حق ارائه كرده است ، مى فرمايد :
قدرى از اذكار و دعوات را وردِ خود ساختن در اوقات معيّنه ، خصوصا بعد از نمازهاى فريضه .
و اگر تواند كه اكثر اوقات ، زبان را مشغول ذكر حق دارد ـ و اگر چه جوارح
در كارهاى ديگر مصروف باشد ـ ، زهى سعادت !
از حضرت امام محمّد باقر عليه السلام منقول است كه زبان مبارك ايشان در اكثر اوقات ، تَر بوده است به كلمه طيّبه : «لا إله إلاّ اللّه » ، اگر چيزى مى خورده اند و اگر سخن مى گفته اند و اگر راه مى رفته اند ، إلى غير ذلك . چه اين ، مُمِدّ و مُعاونى قوى است هر سالك را .
و اگر ذكر قلبى را نيز مُقارنِ ذكر لسانى سازد ، به اندك زمانى فتوح بسيار رو مى دهد .
تا مى تواند ، سعى نمايد كه دم به دم متذكّر حق مى بوده باشد ، تا غافل نشود كه هيچ امرى به اين نمى رسد در سلوك ، و اين ، مددى است قوى در ترك مخالفت حق ـ سبحانه ـ به معاصى .
2 . حقيقت ذكر ، احساس حضور در محضر حق تعالى است ؛ احساسى كه انسان را به مسئوليت هاى فردى و اجتماعى وادار نمايد . هر قدر اين احساس در انسان تقويت شود ، ذكر ، واقعيّت بيشترى پيدا مى كند و آثار و بركات افزون ترى دارد . تداوم ذكر بدين معنا بسيار دشوار است . در اين باره ، يكى از اصحاب امام صادق عليه السلام نقل مى كند كه :
قال أبو عبداللّه عليه السلام : ألا اُخبِرُكَ بِأَشَدِّ مَا فَرَضَ اللّه ُ عز و جلعَلى خَلقِهِ [ثَلاثٌ] ؟» ، قُلتُ : «بَلى»؛ قَالَ : «إنصافُ النّاسِ مِن نَفسِكَ ، و مُواساتُكَ أخاكَ ، و ذِكرُ اللّه ِ في كُل
مَوطِنٍ . أما إنّي لا أقُولُ : سُبحَانَ اللّه ِ وَالحَمدُ للّه ِِ ، ولا إِلهَ إلاَّ اللّه ُ ، وَاللّه ُ أكبَرُ ، وإن كانَ هَذا مِن ذاكَ ، ولكِن ذِكرُ اللّه ِ عز و جلفي كُلِّ مَوطِنٍ إذا هَجَمتَ عَلى طاعَةٍ أو عَلَى مَعصِيَةٍ .
امام صادق عليه السلام پرسيد : «آيا از سخت ترين چيزهايى كه خداوند عز و جل آنها را واجب كرده [و سه چيز است] ، آگاهت نسازم؟» . گفتم : «چرا» . فرمود : «انصاف تو با ديگران و همدردى ات با برادران و ياد كردن خدا در همه جا . بدان كه منظورم از ياد كردن خدا ، گفتن «سبحان اللّه ، والحمد للّه ، ولا إله إلاّ اللّه ُ ، وَاللّه ُ أكبر» نيست ، گرچه اين نيز ياد خداست ؛ بلكه مقصودم ياد كردن خدا در هرجايى است كه بر اطاعت و يا معصيت او تصميم مى گيرى» .
نظرات شما عزیزان:
حكيمه 
ساعت20:22---16 تير 1393
عالي بود
ممنونم
پاسخ: مرسی حکیمه جان.
Behnaz 
ساعت0:31---16 تير 1393
سلام مهناز جون
عباداتت قبول حق
لحظه لحظه ی زندگیت
سرشارازوجودخدا..gif)
پاسخ:سلام خانم معلم عزیز. ممنونم. عبادات شما هم قبول. خیلی لطف دارید. متشکر.
شهاب الدین 
ساعت17:54---15 تير 1393
سلام..مطلب فابل تاملی بود ممنون.فقط یه نکته که به تجربه برام ثابت شده:ما در هر حالتی ذکر میگیم.یعنی ذکر به نظرم یه کار فطریه.همونطور که عبادت فطریه و دقیقا در حال ذکر مولایی هستیم که در اون لحظه برای خودمون انتخاب کردیم.چون همونطور که حضرت یوسف به همبندای خودش فرمود ما یا بنده و عبد الله هستیم و یا بنده ارباب متعدد.مثالی هم که به ذهنم میرسه تو هر موقعیتی ما ذاتا واقف به ناتوانی و ضعف خودمون هستیم.حالا یا به خدای متعال توکل میکنیم یا به ارباب دروغین مثل پول,بیمه,قدرت,سواد,...و برای اینکه خیالمون راحت باشه از به نتیجه رسیدن کارمون مدام در ناخودآگاهمون توانایی جعلی ارباب دروغینمونو به خودمون یادآوری میکنیم:من پول دارم,شرکت بیمه پشتیبان سرمایه امه,فلان قدرت پشتمه و...
پاسخ:سلام. ممنون. بله دقیقا هدف منم اینه که فقط **خدا** خدامون باشه و هیچ چیزو هیچ کس دیگه ای رو به عنوان خدا نپرستیم!
ان شاءالله خودش کمکم کنه!!!
مریم شیش تایی ها 
ساعت12:10---15 تير 1393
خیلی خوب بود
التماس دعا
پاسخ: ممنونم عزیزم